-
1 тавышны күтәрү
=тавышын төшерү повы́сить го́лос (тон) -
2 тавышын төшерү
-
3 абайлау
перех.1) чу́вствовать/почу́вствовать (угрозу опасности, изменение рабочей атмосферы, усложнение ситуации, поворот событий); чу́ять/почу́ять, учу́ять; предусмотре́ть, не прозева́тьхәлнең кискенләшә баруын абайлау — почу́вствовать обостре́ние положе́ния
2) дога́дываться/догада́ться (о чём-л.); предчу́вствовать (что-л.); смека́ть/смекну́ть (что-л.); сообража́ть/сообрази́тьболай буласын кичә үк абайларга була иде инде — уже́ вчера́ мо́жно бы́ло догада́ться (предчу́вствовать), что (э́то) бу́дет так
3) различа́ть/различи́ть, (едва́) ви́деть; разгляде́ть, рассмотре́ть (дорогу в темноте, предметы в тумане, кого-л., что-л. издали); узнава́ть/узна́тьтекәлебрәк караганда аны абайлап була — е́сли повнима́тельнее всмотре́ться, то его́ мо́жно различи́ть (рассмотре́ть, разгляде́ть, узна́ть)
4) замеча́ть (заме́тить, примеча́ть/приме́тить) (кого-л., что-л.); смотре́ть (на кого-л., что-л.)аяк астыңны абайлау, абынма — смотри́ по́д ноги, не споткни́сь
кунак бар икән, абайламый да торам — ока́зывается, гость - я и не заме́тил (приме́тил)
5) определя́ть/определи́тьтавышның кай яктан килгәнен тиз абайлау — тут же определи́ть, отку́да доно́сится го́лос
6) в знач. нареч. абайлапа) осторо́жно (ступать, шагать, ходить, трогать незнакомые вещи, приближаться к животным)абайлап атла, таеп китмә — шага́й (ступа́й) осторо́жно, не поскользни́сь
б) осторо́жно, осмотри́тельно, обду́манно, с огля́дкой (говорить, высказываться, критиковать, поступать)•- абайлап бару
- абайлап бетермәү
- абайлап йөрү
- абайлап калу
- абайлап килү
- абайлап тору
- абайлап утыру
- абайлап яту -
4 басынкыландыру
перех.де́лать/сде́лать споко́йным, споко́йно-мино́рнымтавышны басынкыландыру — пони́зить го́лос, сде́лать его споко́йным
-
5 вентиль
сущ.1) тех. ве́нтилькранга ве́нтиль куелган — к кра́ну поста́влен ве́нтиль
2) муз. ве́нтильтынлы музыка коралларында тавышның югарылыгын ве́нтиль ярдәмендә көйләү — регули́ровать высоту́ зву́ка духовы́х музыка́льных инструме́нтов с по́мощью ве́нтиля
-
6 зәгыйфьлек
сущ.1) искале́ченность, изуве́ченность; уро́дливость, уро́дство; дегенерати́вностьаяк-куллар зәгыйфьлеге — искале́ченность рук и ног
тумыштан килгән зәгыйфьлек — уро́дство от рожде́ния, дегенерати́вность
2) сла́бость, бесси́лие, не́мощность, недоразви́тие, недора́звитостьорганизм зәгыйфьлеге — не́мощность органи́зма
баладагы зәгыйфьлек — неразви́тие ребёнка
күрү зәгыйфьлеге — сла́бость зре́ния
картлык зәгыйфьлеге — ста́рческое бесси́лие
3) сла́бость, не́мощность, недоста́точностьпульсның зәгыйфьлеге — сла́бость пу́льса
тавышның зәгыйфьлеге — не́мощность го́лоса
• -
7 ишетелеш
сущ.слы́шимость; аку́стикарадиотапшыруның яхшы ишетелеше — хоро́шая слы́шимость радиопереда́чи
тавышның ишетелеше — слы́шимость го́лоса
-
8 йомшату
перех.; разг; в разн. знач.; см. йомшартутавышны йомшату — смягчи́ть го́лос
җитәкчелекне йомшату — осла́бить руково́дство
гаебен йомшату — загла́дить вину́
-
9 карлыктыру
перех.вызыва́ть/вы́звать хрипоту́ (хрип)салкын сөт тавышны карлыктырды — холо́дное молоко́ вы́звало хрипоту́
-
10 мәзәкчәнлек
сущ.шутли́вость, скло́нность к шу́ткам (заба́вам)тавышның мәзәкчәнлеге — шутли́вость го́лоса
кешенең мәзәкчәнлеге — шутли́вость челове́ка
-
11 моңлылык
сущ.1) состоя́ние гру́сти, уны́ния, тоски́, ску́кимоңлылыкта утыру — грусти́ть, тоскова́ть; быть в уны́нии
2) печа́ль, грустьаның күз карашында тирән моңлылык — в его́ взгля́де глубо́кая печа́ль
3)а) печа́льность, насы́щенность гру́стьюҗырның моңлылыгы — печа́льность пе́сни
б) музыка́льность, лири́чность, мелоди́чностьтавышның моңлылыгы — мелоди́чность го́лоса
-
12 мөлаемлык
сущ.1) ла́сковость, не́жность, мя́гкостьтавышның мөлаемлыгы — не́жность го́лоса
2) симпати́чность, обая́тельность, милови́дностьхатынының мөлаемлыгы — обая́тельность жены́
кыз баланың мөлаемлыгы — милови́дность де́вочки
-
13 репродукцияләү
перех.; спец.репродуци́ровать || репродуци́рованиебуяулы рәсемнәрне репроду́кцияләү — репродуци́ровать произведе́ния жи́вописи; репродуци́ровать карти́ны
тавышны репроду́кцияләү тех. — воспроизведе́ние зву́ка
-
14 тавыш
сущ.1) го́лос ( голос человека как предмет вокального или ораторского искусства) || голосово́йачы тавыш — ре́зкий (пронзи́тельный) го́лос, крик
калын тавыш — ни́зкий го́лос, бас
карлыккан тавыш — хри́плый го́лос
нечкә тавыш — высо́кий (то́нкий, то́ненький) го́лос
тавышыңнан таныдым — я тебя́ узна́л по го́лосу
2) тон; го́лос, как выраже́ние душе́вного состоя́ниязәһәрле тавыш — свире́пый (букв. ядови́тый) тон
йомшак тавыш — мя́гкий го́лос
кайгылы тавыш — печа́льный го́лос
3) звук в музыка́льном иску́сствебиш тавыштан торган көйләр системасы — систе́ма музыка́льных моти́вов, состоя́щих из пяти́ голосо́в ( пентатоника)
4) звук, зву́ки; характе́рный шум || звуково́й; см. тж. аваз; гудо́к, сигна́л и т. п.машина тавышы — зву́ки прохожде́ния и́ли гудки́ маши́ны
аяк тавышы — зву́ки шаго́в
җил тавышы — шум ( завывание или шум) ве́тра
тавыш көче — си́ла зву́ка
тавыш язу — запи́сывать го́лос
тавыш үткәрә торган — проводя́щий звук; звукопроводя́щий
тавыш дулкыннары — звуковы́е во́лны
5) шум, шум-гам, го́мон; кри́ки; сканда́л и т. п.тавыш чыгару (тавыш куптару, тавыш күтәрү) — поднима́ть, подня́ть шум, сканда́лить, крича́ть
тавыш куптарсаң, давыл чыгар — (посл.) посе́ешь ве́тер - пожнёшь бу́рю (букв. е́сли подни́мешь шум, то непреме́нно подни́мется бу́ря)
6) го́лос (как право заявлять своё мнение при обсуждении каких-л. вопросов в общественных учреждениях, совещаниях и т. п.)киңәшле тавыш — совеща́тельный го́лос
тавышларның күпчелеге белән — большинство́м голосо́в
тавыштан (тавыш хокуккыннан) мәхрүм итү — лиша́ть пра́ва го́лоса
7) в знач. нареч. тавыштан в определённое число́ голосо́вике тавыштан җырлау — петь в два го́лоса
•- тавыш бирү
- тавыш итү
- тавыш ярыгы
- тавыш ярылары
- тавышны күтәрү
- тавышын төшерү
- тавышын кысу
- тавышы кысылды••тавыш адашырлык — просто́рный, многоко́мнатный ( о квартире)
тавышка кую — ста́вить на голосова́ние (т. е. реша́ть большинство́м голосо́в)
тавышы бөереннән чыгу (алу) — говори́ть, обраща́ться с други́ми самоуве́ренно, спеси́во, дава́я поня́ть о своём превосхо́дстве, си́ле и т. п. преиму́ществах
тавышы таш яра — громогла́сный, с громовы́м го́лосом (букв. го́лос взрыва́ет ка́мни)
тавышыңны чыгарма (булма) — не смей пи́кнуть, не пи́кни; будь нем, как ры́ба
-
15 төшенкелек
сущ.1) пока́тость ( плеч)2) перен.а) пода́вленность, пессими́зм, пессимисти́чностькүңел төшенкелегенә бирелмә — не допуска́й пода́вленности души́
б) мино́рность ( голоса)тавышның төшенкелеге — мино́рность го́лоса
3) ( об общественных явлениях) упа́док, упа́дочностьиҗтимагый фикернең төшенкелеге — упа́дочность обще́ственной мы́сли
См. также в других словарях:
кыштыр-кыштыр — Бер нәрсәнең икенчегә орынуыннан, ышкылуыннан, коры үлән сабаклары бер берсенә тиюдән һ. б. ш. барлыкка килгән өзек өзек тавышны белдерә. Терлекләр салам, печән чәйнәгәндә чыккан тавышны белдерә. Вак ташлар өстеннән барганда барлыкка килгән… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
шыбыр-шыбыр — 1. Агач яфраклары, үлән һ. б. лар җилдән бер беренә җиңелчә орынудан барлыкка килгән тавышны белдерә 2. Яңгыр яки су тамчылары күпләп билгеле бер ритм белән тамганда барлыкка килгән тонык тавышны белдерә. Бөртекле әйберләр коелганда барлыкка… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
шыпыр-шыпыр — 1. Агач яфраклары, үлән һ. б. лар җилдән бер беренә җиңелчә орынудан барлыкка килгән тавышны белдерә 2. Яңгыр яки су тамчылары күпләп билгеле бер ритм белән тамганда барлыкка килгән тонык тавышны белдерә. Бөртекле әйберләр коелганда барлыкка… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
кырт-кырт — аваз. 1. Нәр. б. чәйнәгәндә барлыкка килгән тавышны белдерә 2. Тавык кыртлаган тавышны белдерә … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
лапыр-лопыр — Атлаганда өс киемнәре озын булу аркасында яки алар җилдән җилфердәгәндә, берәр нәрсә җилләгәндә һ. б. ш. барлыкка килгән тавышны белдерә. Су кергән аяк киеме белән яки сулы җирдән атлаганда барлыкка килгән тавышны белдерә … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
лач-лач — 1. Пычрактан яки баткактан атлап барганда барл. кил. тавышны белдерә 2. Берәр нәрсәне ялаганда, чәйнәгәндә яки эчкәндә барл. кил. тавышны белдерә … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
лач-лоч — 1. Пычрактан яки баткактан атлап барганда барл. кил. тавышны белдерә 2. Берәр нәрсәне ялаганда, чәйнәгәндә яки эчкәндә барл. кил. тавышны белдерә … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ләч-ләч — 1. Пычрактан яки баткактан атлап барганда барл. кил. тавышны белдерә 2. Берәр нәрсәне ялаганда, чәйнәгәндә яки эчкәндә барл. кил. тавышны белдерә … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
мыр-мыр — Мырр мырр – 1. Песи мырлаган тавышны белдерә 2. Әкрен сөйләгәндә, җырлаганда, йоклаганда чыккан тавышны белдерә … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
пофф — Авыр итеп сулаганда, авыздан күп итеп һава чыгарганда яки эш күплектән уфтанганда, көрсенгәндә чыккан калын тавышны белдерә. Күп итеп пар, төтен чыкканда булган тавышны белдерә … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
прх — Көчкә тыелып торганнан соң кинәт көлеп җибәргәндә булган тавышны белдерә. Кош кинәт очып киткәндә канат кагудан барлыкка килгән яки ат пошкырганда чыккан тавышны белдерә … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге